ความหมายของประชาธิปไตย
ประชาธิปไตยมีรากศัพท์มาจากภาาษากรีกซึ่งหมายถึงอำนาจของประชาชน ดังนั้นความหมายดั้งเดิม จึงหมายถึงการปกครองโดยชนหมู่มากหรือการปกครองโดยหมู่ชนผู้มีอำนาจประชาธิปไตยในสมัยแรกเริ่มนั้น และต่อมามีการพัฒนาแนวคิดของประชาธิปไตย ออกเป็น 3 รูปแบบคือ
1. ประชาธิปไตยในฐานะที่เป็นฐานนะที่เป็นรูปแบบการเมืองการปกครอง
2. ประชาธิปไตยในฐานะที่เป็นอุดมการณ์ทางการเมือง
3. ประชาธิปไตยในฐานะที่เป็นวิถีการดำเนินชีวิต
หลักการสำคัญของประชาธิปไตย
1. อำนาจสู.สุดในการปกครอง หรืออำนาจอธิปไตยเป็นของประชาชน ซึ่งหมายถึงประชาชนคึอรัฐนั่นเอง
2. อำนาจทางการปกครองของรัฐ เกิดขึ้นจากความยินยอมของประชาชน
3. การมีศรัทธาในความสามารถของมนุษย์
4. มนุษย์จะต้องมีเสรีภาพ อิสรภาพ ความเป็นอิสระ
5. ยอมรับในการเสมอภาคของมนุษย์
6. สิทธิในการคัดค้าน
การปกครองในระบอบประชาธิปไตยในประเทศไทย พระมหากษัตริย์ทรงใช้อำนาจอธิปไตยนั้นใน 3 ด้าน ได้แก่
1. ด้านนิติบัญญัติ
2. ด้านบริหาร
3. ด้านตุลาการ
ทำไมต้องมีประชาธิปไตย
1. ให้โอกาสแก่ประชาชน ระบอบประชาธิปไตยเป็นระบอบการปกครองที่เปิดโอกาสให้ประชาชนทุกคนมีส่วนร่วมในการปกครองและสามารถเป็นผู้ปกครองเองหรือเลือกตัวแทนไปทำการปกครองตั้งแต่ระดับท้องถิ่น จนถึงระดับชาติ
2. ให้ประโยชน์สูงสุดแก่ประชาชน หัวใจของระบบประชาธิปไตยคือประชาชน ประชาชนในที่นี้หมายถึงคนไทยทุกหมู่เหล่า ทุกสาขา อาชีพ ทุกภูมิภาค ทุกเผ่าพันธุ์ ทุกศาสนา ฯลฯ
3. มีกติกา กติกาประชาธิปไตย คือ กฏเกณฑ์ที่ใช้เพื่อให้ประชาชนทุกหมู่เหล่ามีส่วนร่วมในการปกครอง อันได้แก่รัฐธรรมนูญพระราชบัญญัติพรรคการเมือง พระราชบัญญัติการเลือกตั้ง และกฏหมายอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง
การพัฒนาการปกครองของระบบประชาธิปไตยในประเทศไทย
1. การส่งเสริมให้ประชาชนมีส่วนร่วมทางการเมืองนับว่ามีความสำคัญและมีความจำเป็นอย่างยิ่งในการปกครองในระบอบประชาธิปไตย เพราะจะเป็นเครื่องบ่งชี้ระดับการพัฒนาประชาธิปไตยในประเทศนั้นๆ การมีส่วนร่วมทางการเมืองจึงเป็นเงื่อนไขสำคัญประการหนึ่งในการพัฒนาประชาธิปไตย
2. การส่งเสริมให้ประชาชนมีวิถีชีวิตแบบประชาธิปไตย จะต้องประกอบไปด้วยหลักการดังต่อไปนี้
2.1 หลักการใช้เหตุผลในการดำเนินชีวิต
2.2 หลักความสมัครใจ
2.3 หลักความมีน้ำใจเป็นนักกีฬา และเคารพในเสียงข้างมาก
2.4 หลักการแก้ไขปัญหาด้วยสันติวิธี
2.5 หลักการเกี่ยวกับความมีระเบียบวินัย
2.6 หลักการเคาระในคุณค่าและศักดิ์ศรีของบุคคล
แนวทางการมีส่วนร่วมในการพัฒนาประชาธิปไตยของผู้นำชุมชน กลุ่ม/องค์กรชุมชน และประชาชน
1. การเตรียมตัว ให้ความสนใจทางการเมือง ศึกษาหาความรู้ให้จริงก่อน ติดตามข่าวการเมือง โดยอ่านหนังสือพิมพ์ ฟังวิทยุ ดูโทรทัศน์ ฯลฯ
2. การลงมือปฎิบัติ เช่น การนำวิถึชีวิตแบบประชาธิปไตยไปใช้ในชีวิตแบบประชาธิปไตยใช้ในชีวิตประจำวัน การรับฟังความคิดเห็นของผู้อื่น การรู้จักใช้เหตุผลนอกจากการแสดงความคิดเห็นและการับฟังความคิดเห็นยึดถือหลักการความถูกต้องและประโยชน์ส่วนร่วม รู้แพ้ รู้ชนะ รู้อภัย หลักการประชาธิปไตยถือเสียงข้างมากเป็นหลักในการดำเนินงาน
ปัญหาและอุปสรรคในการพัฒนาประชาธิปไตย ในระบอบประชาธิปไตย ประชาชนเป็นผู้ใช้อำนาจในการปกครองประเทศ โดยเลือกตัวแทนเข้าไปทำหน้าที่บริหารในทุกระดับเริ่มจากระดับท้องถิ่น จนถึงระดับชาติแต่การพัฒนาประชาธิปไตยยังไม่ประสบความสำเร็จเท่าที่ควรเพราะ
1. ระบบการเมืองยังไม่เป็นประชาธิปไตย เนื่องจากประชาชนส่วนมากไม่ค่อยสนในการเมือง และขาดความรู้ความเข้าใจในการเมืองประชาชนคิดว่าเป็นหน้าที่ของผู้ปกครอง ก็เลยไม่คิดว่าตนมีสิทธิมีส่วนทางการเมืองค่านิยมระบบอุปถัมภ์ในสังคมไทยทำให้เห็นแก่พวกพ้องมากกว่าประโยชน์ส่วนร่วม ค่านิยมระบบอาวุโส การซื้อสิทธิขายเสียง ระบบเผด็จการในรัฐสภา ขาดการรวมกลุ่ม ของประชาชนอย่างจริงจัง การไม่นำเอาประชาธิปไตย ไปใช้ในชีวิตประจำวัน
2. ระบบการมืองยังไม่มีประสิทธิภาพ
2.1 ประชาชนไม่ใส่ใจศึกษาติดตามการมือง เพื่อจะได้ไปเลือกตั้ง และมีส่วนร่วมทางการเมืองอย่างมีคุณภาพ
2.2 ระบบการเมืองไม่สามารถนำความเจริญไปสู่ประชาชนได้อย่างทั่วถึงเป็นธรรม
2.3 ระบบการเมืองไม่สามารถแก้ไขปัญหาความเดือดร้อนของประชาชนได้
2.4 ระบบการเมืองไม่เปิดโอกาสให้คนดี มีความสามารถเข้าไปบริหารบ้านเมือง
2.5 ระบบราชการไม่มีประสิทธิภาพ จากสภาพปัญหาต่างๆ ที่ทำให้การพัฒนาระบอบประชาธิปไตยไม่ก้าวหน้า
โดยสรุปจะเห็นว่าสาเหตุสำคัญ เกิดจากตัวประชาชนเองที่ขาดจิตสำนึก ขาดอุดมการณ์สำคัญเกิดจากตัวประชาชนเองที่ขาดจิตสำนึก ขาดอุดมการณ์ประชาธิปไตย จึงจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องส่งเสริมกระบวนการเรียนรู้เกี่ยวกับระบอบการปกครองประชาธิปไตย และการมีส่วนร่วมของประชาชนในการพัฒนาระบบประชาธิปไตยให้เกิดประสิทธิภาพอย่างยั่งยืน